काठमाडौं , कात्तिक १२ – मालिका केशरीको उपन्यास दुबालले साहित्यको माध्यमबाट तिब्बती शरणार्थीको समस्या उजागर गर्न सफल
रहेको संस्कृतिविद्, अधिकारकर्मी र साहित्य समीक्षकहरूले औँल्याएका छन् । राजधानीमा आज सांग्रिला बुक्सद्वारा आयोजित अन्तरसंवादका वक्ताहरूले शरणार्थी समस्यालाई राजनीतिकभन्दा पनि मानवअधिकारको दृष्टिले हेरिनुपर्नेमा जोड दिए । कार्यक्रममा इतिहासकार एवं संस्कृतिविद् रमेश ढुंगेलले मालिकाकेशरीको उपन्यास दुबालले सुस्ताएको राजनीतिक, सांस्कृतिक र संवेदनशील मुद्दालाई साहित्यमार्फत् उजिल्याएको टिप्पणी गरे । उनले भने, ” अरू साहित्यमा अक्सर नभेटिने कथालाई प्रस्तुत गर्दै यस उपन्यासले शरणार्थीको नाममा हुने अन्तर्राष्ट्रिय राजनीतिप्रति पनि व्यंग गरेको छ ।” अंग्रेजी र तिब्बती भाषामा अनुवाद भएमा यसको महत्व अझ बढ्ने उनले बताए ।
कार्यक्रममा राष्ट्रिय मानवअधिकार आयोगकी पूर्व आयुक्त एवं अधिकारकर्मी मोहना अन्सारीले दुबालमा शरणार्थीहरूले कसरी जीवन
संघर्ष गरिरहेका छन् भन्ने यथार्थ चित्रण आएको बताइन् । उपन्यासले महिला र पुरुषलाई हेर्ने समाजको द्वैध दृष्टिकोणका साथै शरणार्थीका
धेरै विषय समेटिएको उनको कथन थियो ।
नेपाल पत्रकार महासंघका अध्यक्ष, विपुल पोखरेलले दुबालले सडकमा आउन नसकेको शरणार्थीको समस्यालाई साहित्यको माध्यमबाट
उद्घाटन गरिएको बताए । उनले अगाडि थपे, “पाठकले अपनत्व लिएकाले यसको चर्चा परिचर्चा र बिक्री वितरण राम्रो छ । साहित्यिक, सांस्कृतिक रऐतिहासिक महत्त्वका दृष्टिले यो सफल उपन्यास हो ।”
वरिष्ठ सञ्चारकर्मी एवं समीक्षक राजकुमार बानियाँले दुबालले शरणार्थीको मुद्दालाई वैश्विक दृष्टिकोणबाट उठाएको बताए । उनले
भने, “यो उपन्यासमा अवास्तविक वास्तविकता छ । यसले नेपाली शब्दभण्डारमा दुबाल जस्तो नयाँ शब्द दिएको छ । यो करुणाको मसीले लेखिएको सुन्दर उपन्यास हो ।”
कार्यक्रममा तिब्बती शरणार्थी टासी छिरिबले दुबालमा आफ्नै जीवनकथा भेटेको सुनाए । उनले भने, ” तिब्बती शरणार्थीले समस्या मात्रै होइन, ज्ञान र शिप पनि ल्याएका थिए । हाम्रो समस्यालाई न्यूनतम मानवअधिकारको दृष्टिले हेरियोस् भनेर उपन्यासले बोलेकोमा खुसी
लागेको छ ।”
सञ्चारकर्मी प्रकाश थापाले सञ्चालन गरेको अन्तरसंवाद कार्यक्रममा उपप्राध्यापक टीएन भट्ट विश्वामित्रले किताब औपन्यासिकताको दृष्टिले
सफल रहेको टिप्पणी गरे भने लेखक मालिका केशरीले आफूले बाल्यकालमा नजिकबाट देखेका पात्रहरुलाई आख्यानमा समेटेको बताए।
