भारतमा नियम विपरित बनाइएको ट्विन टावरहरू आज ध्वस्त पारिदै

धेरै प्रतिक्षा र नौ वर्ष लामो कानूनी लडाई पछि, नोएडाको सुपरटेक ट्विन टावरहरू आज आइतवार (अगस्ट २८) मा ध्वस्त पारिने भएको छ। सुपरटेक लिमिटेडको इमराल्ड कोर्ट परियोजनाको हिस्सा रहेका सेयान (२९ तला) र एपेक्स (३२ तला) टावरहरू निर्माणसम्बन्धी विभिन्न नियमहरूको उल्लङ्घन गरेको पाइएपछि भत्काउन लागिएको हो।
नोएडा-ग्रेटर नोएडा एक्सप्रेसवे नजिकै सेक्टर ९३ ए मा अवस्थित भारतको सबैभन्दा अग्लो संरचना करिब ८५० फ्ल्याटहरू भएको र टावरहरूको उचाइ लगभग १०० मिटर छ। जुन कतारको कुतुब मीनारभन्दा अग्लो हो।
भवनहरू र वरपरका क्षेत्र खाली गर्नेसम्मको तयारी तीव्र गतिमा भइरहेको छ। रेसिडेन्ट वेलफेयर एसोसिएसन (RWA) ले नजिकैको अपार्टमेन्ट कम्प्लेक्स, एटीएस ग्रीन्स भिलेज र एमराल्ड कोर्टका बासिन्दाहरूलाई आइतबार बिहानसम्म खाली गर्न निर्देशन दिएको छ। प्रहरीका अनुसार इमराल्ड कोर्टमा १५ टावर र एटीएस गाउँमा करिब २५ टावर र चारवटा भिला छन् ।

न्यु ओखला औद्योगिक विकास प्राधिकरण (NOIDA) द्वारा सन २००५ मा सुपरटेकलाई १४ वटा टावरहरू प्रत्येक नौ तला, एउटा सपिङ कम्प्लेक्स र एउटा बगैंचा क्षेत्र निर्माण गर्न स्वीकृति दिइएको थियो। यद्यपि, सुपरटेकले २००९ मा आफ्नो परियोजनालाई दुईवटा अग्लो भवनहरू एपेक्स र सेयान समावेश गर्न परिमार्जन गर्‍यो । नोएडा प्राधिकरणले नयाँ योजनालाई अनुमोदन गरे पनि, एमराल्ड कोर्ट ओनर्स रेसिडेन्ट्स वेलफेयर एसोसिएसन (RWA) ले २०१२ मा इलाहाबाद उच्च अदालतमा यो अवैध निर्माण भएको आरोप लगाए।

२०१४ मा, इलाहाबाद उच्च अदालतले टावरहरू अवैध भएको फैसला सुनायो र भत्काउन आदेश दियो। नोएडा प्राधिकरण र सुपरटेकले यो आदेशलाई चुनौती दिँदै सर्वोच्च अदालतमा पुगेका थिए। अगस्ट ३१, २०२१ मा सर्वोच्च अदालतले इलाहाबाद उच्च न्यायालयको निर्णयलाई सदर गर्‍यो र भवनहरू भत्काउने आदेश दियो।
सर्वोच्च अदालतले सो ट्विन टावर निर्माणमा न्यूनतम दुरीको मापदण्ड उल्लंघन गरेको ठहर गरेको छ । भवन निर्माण नियम र अग्नि सुरक्षा मापदण्ड नमानेर टावर निर्माण गरिएको अदालतले ठहर गरेको छ।
यसमा भनिएको छ कि योजनाको परिमार्जन – बगैंचा क्षेत्र हटाएर एपेक्स र सियानको निर्माणको लागि मार्ग बनाउन फ्ल्याट मालिकहरूको सहमति बिना गरिएको थियो, जसले उत्तर प्रदेश अपार्टमेन्ट ऐन, २०१९ को उल्लङ्घन गर्यो।
सर्वोच्च अदालतले अगस्ट २०२१ मा, अवैध रूपमा निर्माण गरिएका टावरहरू भत्काउने आदेश दिँदै, यो नोइडा र कम्पनीका अधिकारीहरू बीचको मिलीभगतका कार्यहरू मार्फत निर्माण गरिएको भन्यो र उत्तर प्रदेश औद्योगिक क्षेत्र विकासको उल्लङ्घनका लागि अधिकारीहरूमाथि मुद्दा चलाउन अनुमति दियो।
त्यति बेला अदालतले तीन महिनाभित्र भत्काउन आदेश दिए पनि अन्ततः आज अगस्ट २८ मा नेपाली समय दिउसो २:४५ मा सो टावर भत्काइदैछ।
सुपरटेक ट्विन टावरहरू ध्वस्त पार्ने कार्यमा विस्फोटक पदार्थ प्रयोग गरिनेछ। नोएडा प्राधिकरणलाई सुपरटेकका दुबै टावरहरू ध्वस्त पार्न कुल ३,७०० किलोग्राम विस्फोटक चाहिने जनाइएको छ । ५०० मिटर वरपरको क्षेत्रलाई बहिष्कार क्षेत्रको रूपमा चिन्ह लगाइएको छ, जहाँ भत्काउने जिम्मामा रहेको टोलीका सदस्यहरू बाहेक कुनै पनि मानव वा जनावरलाई अनुमति दिइने छैन। यसबाहेक घटनास्थलमा प्रहरी, राष्ट्रिय प्रकोप उद्धार बलको टोली, आठ एम्बुलेन्स र चारवटा दमकल खटाइनेछ। भारतीय २ अरब रुपैयाँ लगानी भइसकेको यस भवन तोड्न भारतीय २० करोड रुपैयाँ लाग्दैछ । यो सम्पूर्ण खर्च पनि भवन निर्माता सुपर टेकले नै बहन गर्नुपर्नेछ । साथै भवन तोड्ने समय यस भवन वरपरका भवनहरुमा कुनै भौतिक हानि नोक्सानी भएमा पनि सो को जिम्मेवारी पनि सोही निर्माता कम्पनीले बहन गर्नु पर्नेछ ।